Ο Νέος Ελληνισμός εσχημάτισε τα ιδιώματα της προσωπικότητάς του μέσα στην οδύνη του δούλου. Χωρίς τούτο να σημαίνει πως έχει τίποτε το δουλικό. Αντίθετα, την ιστορική του ατυχία τη μετέφερε σε μεγάλο σχολείο της ψυχής του. Ο θάνατος συνιστά προϋπόθεση της αναστάσεως. Και συνοίκησε με το θάνατο ο Νέος Ελληνισμός επί τετρακόσια χρόνια. Δια τούτο συνδέθηκε ακαταλύτως με το θλιμμένο πρόσωπο του Εσταυρωμένου. Και εταύτισε τη Μεγάλη Παρασκευή της ιστορίας με τη Μεγάλη Παρασκευή του πνεύματος. Δεν είναι τυχαίο που ακόμα οι Νεοέλληνες υποδέχονται την Ανάσταση με τουφεκιές. Γι’ αυτό ζώστηκε το τουφέκι και η Εκκλησία του.
Το κρυφό σχολειό δεν είναι ανάγκη να το αναζητεί κανείς σε κρύπτες. Κρυφό σχολειό υπήρξε ο κάθε ορθόδοξος Ναός με τον ιερέα του, που μαυροφορεμένος έφερε το πένθος του Γένους του και ευαγγελιζόνταν την ανάστασή του. την 25η Μαρτίου γίνεται παρέλαση προ του αγνώστου στρατιώτου των εθνικών μαχών. Άγνωστος όμως στρατιώτης υπήρξε και ο ιερέας των πνευματικών μαχών του Γένους, οι οποίες διεξήγοντο την κάθε ημέρα και επί τετρακόσια χρόνια. Ποιος παρέδωσε τον Νέο Ελληνισμό ηθικώς ακμαίο και παρηγορημένο και ενθουσιασμένο στην ημέρα του Ευαγγελισμού το 1821, αν όχι η Ορθοδοξία; Διότι μόνο αυτή στάθηκε δίπλα του. δεν ξενητεύτηκε. Πείνασε μαζί του, αιμάτωσε μαζί του, πολέμησε μαζί του. Αυτός ο αρραβώνας ενώπιον της αιωνιότητας και της Ιστορίας είναι ακατάλυτος.
Χρήστος Μαλεβίτσης